Chi tiết tin - Sở Thông tin và Truyền thông

Có thể thấy một chu trình của thời gian ngày càng ngắn đi, đấy là bởi sự thay đổi nhanh chóng của cuộc sống kéo theo sự thay đổi các khái niệm quy chiếu. Khoảng thời gian 5 năm bây giờ đã được xem là một chu trình, có thể cho ta nhìn thấy sự khác biệt.

5 năm trước, chúng ta chỉ mới dám nói đến thời đại công nghệ thông tin thì nay đã là thời đại 4.0. Các khái niệm của báo chí như tòa soạn đa phương tiện thì nay đã chuyển sang tòa soạn hội tụ. Giữa cuộc chuyển mình nhanh chóng ấy, các tạp chí không còn ung dung, tự tin hoàn toàn vào khả năng xuất bản báo giấy nữa. Họ buộc phải nhập cuộc, phải thay đổi, phải cách tân từ chính trong suy nghĩ của mỗi người làm báo.

 

Những bài E-magazine trên trang điện tử Tạp chí Cửa Việt thu hút người xem 

Giải quyết công việc trực tuyến

Đầu tháng 4 năm 2020, Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19 được áp dụng, việc giãn cách xã hội khiến nhiều cơ quan phải thích ứng với tình hình mới. Tạp chí Cửa Việt đã quyết tâm xây dựng hệ thống biên tập trực tuyến.

Trong lúc đó không thể liên hệ để đặt hàng đơn vị thiết kế ứng dụng, đành phải tự xoay xở bằng vốn tự có. Vả lại, nếu đặt hàng với một đơn vị công nghệ thông tin thì họ rất khó hiểu đặc thù công việc của người làm báo, các quy trình xử lý bài vở ra sao... Nói chung, nếu thuê người ta thì mình cũng phải vạch ra một cái sơ đồ xử lý tất tần tật, coi như thuật toán là của mình, và phải dùng dằng qua lại biết lúc nào mới có được để dùng?

Cái khó ló cái khôn, chúng tôi tự làm sản phẩm của mình. Tổng biên tập giao cho tôi - Thư ký tòa soạn và họa sĩ Hồ Thanh Thọ - Trưởng ban trị sự phối hợp thực hiện. Tôi vạch một cái khung sơ sơ về giao diện các tiện ích, tất nhiên là vạch trên... giấy. Anh Thọ đích thân một mình lập trình ứng dụng hệ thống. Là họa sĩ chuyên ngành đồ họa nên anh Thọ rành về thiết kế và xây dựng website.

Làm được chừng nào anh Thọ chuyển sang cho tôi xem góp ý, thống nhất. Tất nhiên là đang giãn cách xã hội nên chúng tôi cũng phải làm việc với nhau trực tuyến, vì thế việc trao đổi đôi chút bất tiện. Có những đêm chúng tôi đã trao đổi chỉnh sửa đến gần sáng, do say việc và do tính chất của món lập trình này ai trong nghề mới hiểu. Chỉ một tuần mà sản phẩm bước đầu đã cơ bản xong. Cấp tài khoản cho toàn bộ ban biên tập để chạy thử, không ngờ “được phát ăn ngay”. Thế là cả ban biên tập đều dùng hệ thống để trình bài in, chỉnh sửa biên tập, duyệt bài luôn trong số báo đó.

Không còn chuyện trình bài phê duyệt bằng giấy, không còn dấu tích bút viết chỉnh sửa, bộ phận dàn trang cũng không còn soi mắt dò lỗi... Tất cả đã có trên hệ thống biên tập online. Việc này còn một tiện lợi nữa, dù hy hữu không mong muốn, đó là nếu sai sót ở khâu nào, lỗi ở người nào thì đã lưu trữ trên hệ thống không thể chỉnh sửa (không phải như “thời” làm giấy, có thể đặt bút sửa vào bất cứ lúc nào).

Một tháng sau khi hệ thống biên tập online chạy thông suốt, Cửa Việt tiếp tục mở rộng thêm tiện ích xử lý văn bản online. Cũng trên nền tảng đó, họa sĩ Hồ Thanh Thọ thiết kế thêm và cấp mật khẩu cho bộ phận hành chính, trị sự cùng đăng nhập. Như vậy có thể nói tới lúc này đã có một “cơ quan online”, mọi thông tin, văn bản, giao công việc cho ai... đều đã có trên hệ thống.

Việc xử lý công việc thông qua các phần mềm đã tăng tính chủ động cho mỗi số báo, sắp xếp lưu trữ bài vở khoa học, tiết kiệm chi phí công và thời gian. Đặc biệt là trong những giai đoạn giãn cách xã hội vì đại dịch Covid-19, trong mùa mưa lụt, hệ thống này đã giúp tòa soạn không bị lúng túng.

Đổi mới phương thức tiếp cận bạn đọc

So với các báo thì nhìn chung, các tạp chí thường ít đổi mới hoặc đổi mới rất chậm. Có thể bởi tạp chí không chạy theo tin tức nóng hổi của đời sống, mà nó mang tính chất tổng hợp, tư duy, suy ngẫm, nên thường “tự ti” trong việc cạnh tranh bạn đọc. Ban biên tập Cửa Việt xác định phải đổi mới để tiếp cận bạn đọc một cách chủ động.

Trước hết là kênh fanpage trên mạng xã hội. Vạn sự khởi đầu nan, lúc mới lập chỉ lèo tèo vài người biết. Tòa soạn phân công mỗi ngày có một người đăng bài lên fanpage, tìm cách tiếp cận được càng nhiều người càng tốt thông qua việc chia sẻ những thông tin hữu ích. Nhiều trang fanpage có lượt tương tác rất cao nhờ vào tin giật gân, kích thích tò mò,... nhưng là một tờ báo chính thống thì chúng tôi không thể làm như thế. “Chậm, nhưng chắc” là một phương châm, mỗi ngày một ít đến nay fanpage Cửa Việt đã có gần 2000 người theo dõi, con số tuy còn khiêm tốn nhưng so với các tạp chí văn nghệ thì cũng đáng tự hào.

Fanpage không chỉ đăng tải bài viết mà thỉnh thoảng phát livestream các buổi tọa đàm giới thiệu sách, các chương trình sinh hoạt văn hóa trong tỉnh... thu hút lượng người xem đông. Đặc biệt trong những tình huống khẩn cấp như thông tin thời tiết xấu, cảnh báo thiên tai, phản ánh bão lụt... fanpage của Cửa Việt đã trở thành một địa chỉ dẫn nguồn đáng tin cậy, được bạn đọc chia sẻ nhiều.

Trang thông tin điện tử Tạp chí Cửa Việt cũng được thay đổi mạnh mẽ. Trước hết là giao diện được thiết kế hiện đại hơn, sang trọng hơn, theo motif của các báo điện tử để tạo được ấn tượng trực quan, thu hút người xem. Nội dung từng số báo được đăng tải lên trang điện tử kịp thời khi báo vừa in xong, thậm chí một số bài được đăng tải trước để kịp tuyên truyền theo sự kiện, như vậy là tạp chí không còn lo bị “nguội” tính thời sự.

Đặc biệt từ năm 2022, trang thông tin điện tử của Cửa Việt đăng tải nhiều bài viết dạng E-magazine. Để làm được điều này là cả một nỗ lực lớn từ nhiều phía. Trước hết là khâu kỹ thuật, bên cung ứng sản phẩm website đã xây dựng giao diện cho phép đăng tải dạng bài vở dạng longform. Về phía tòa soạn, các biên tập viên, phóng viên phải thành thạo kỹ năng xử lý ảnh, chỉnh sửa video và trình bày website. Việc đăng tải bài E-magazine có một sự phức tạp nhất định, tức là phải thực hiện hai phiên bản: một dành cho người đọc máy tính (bản pc) và một dành cho người dùng điện thoại thông minh (bản mobie). Hai phiên bản này của một bài viết được thực hiện hoàn toàn độc lập từ phía người xử lý trình bày, đăng tải.

Ngoài việc tham gia tập huấn các lớp về báo chí đa phương tiện ở Hội Nhà báo tỉnh, Tạp chí Cửa Việt đã tổ chức tập huấn nội bộ mà giảng viên cũng từ nguồn... tự có. Nội dung tập huấn ngắn gọn, bỏ qua các khái niệm lý thuyết dài dòng, chỉ đi vào cái cần làm. Bắt tay chỉ việc, người thành thạo bày cho người chưa biết. Người biết rồi thì thực hiện các kỹ thuật nâng cao. Nhờ vậy qua một ngày tập huấn, toàn thể ban biên tập đều đã có thể làm được sản phẩm E-magazine bước đầu. Một vài người đã thành thạo kỹ thuật chỉnh sửa ảnh và sửa mã hóa có thể đăng những bài phức tạp hơn, gồm đầy đủ các tiện ích âm thanh, clip, bản đồ chỉ dẫn google maps... Và bước đầu bạn đọc đã nhìn thấy sản phẩm đa phương tiện ngay trên trang điện tử của Tạp chí Cửa Việt.

Làm trước, tiền... tính sau!

Việc triển khai các ứng dụng công nghệ ở Tạp chí Cửa Việt đã thực hiện mạnh mẽ trong vòng hai năm qua, đây cũng là quãng thời gian nền kinh tế chịu sự chi phối của đại dịch, rõ ràng vấn đề “tiền đâu để làm” cũng rất đáng bàn.

Chúng tôi lạc quan mà nói với nhau rằng “cứ làm trước, tiền... tính sau”. Trong khó khăn, chúng tôi đã sử dụng nguồn lực tại chỗ, khai thác nguồn lực trí tuệ của nội bộ cơ quan để xây dựng nên hệ thống xử lý công việc trực tuyến. Đây là một sự việc ngoài mong đợi, vì rõ ràng nhiều nơi muốn có được một hệ thống như vậy đã phải bỏ ra rất nhiều tiền để thuê.

Việc ứng dụng công nghệ mới, như một bước đầu của chuyển đổi số đã mang đến nhiều lợi ích. Trước hết là giải phóng một phần sức lao động, tiết kiệm chi phí in ấn; cán bộ, phóng viên chủ động thời gian làm việc và sẵn sàng trong mọi tình huống bất trắc của dịch bệnh, của thiên tai. Áp dụng các giao thức báo chí mới đã tiếp cận lượng người đọc nhiều hơn, chuyển dần từ bạn đọc báo in truyền thống sang bạn đọc báo mạng, qua đó quảng bá được tạp chí đến rộng rãi hơn và tạo ấn tượng mới, tạo được uy tín.

Chữ tín đi đầu, có được điều đó rồi thì sẽ có sự quan tâm của cơ chế, của lãnh đạo, của các tổ chức, và quả thật, Cửa Việt đã được sự tin tưởng từ nhiều phía. Một số “đơn đặt hàng”, những nhiệm vụ mới được giao cho tòa soạn cho thấy một sự ghi nhận khách quan của bạn đọc. Và, tiền sẽ đến!

Ba mươi năm có mặt cùng làng báo chí nước nhà, Tạp chí Cửa Việt đã định hình một dấu ấn rõ nét. Đó là dấu ấn của sản phẩm văn hóa có cá tính, có bản sắc. Giữ bản sắc giữa thời đại công nghệ mà không bị mang tiếng bảo thủ, luôn cách tân nhưng không đánh mất mình - là vấn đề mà những người làm báo ở Tạp chí Cửa Việt luôn thao thức, suy tư.

                                     Bài và ảnh: HOÀNG CÔNG DANH