Chi tiết tin - Sở Thông tin và Truyền thông

Người dân trong trang phục truyền thống và những điệu múa đặc trưng quanh bãi đất Pa Roong - Ảnh: Internet

Theo phong tục truyền thống từ xa xưa, lễ hội Ariêu ping của đồng bào Pa Kô được tổ chức với mục đích đem lại sự bình yên, siêu thoát cho những người đã khuất, mang lại cho dân làng một cuộc sống ổn định, không ốm đau, bệnh tật.. Vào dịp lễ hội Ariêu ping, người Pa Kô huy động cả cộng đồng thực hiện việc cải táng người chết, xây sửa, trang trí lại lăng mộ tổ tiên và coi đây là công việc chung của cả cộng đồng.

Tùy vào quyết định của già làng, khoảng từ 5 đến 16 năm, lễ hội Ariêu Ping thường được đồng bào dân tộc Pa Kô sinh sống ở vùng cao của tỉnh Quảng Trị tổ chức một lần. Trong những ngày diễn ra lễ hội Ariêu Ping, các hoạt động được đồng bào nơi đây chung tay cùng nhau thực hiện là bốc mộ người đã khuất, làm nhà mồ mới của các dòng họ tập trung về một khu vực để tiện bề chăm sóc, thờ cúng, làm cây nêu, đánh trống, chiêng. Lễ hội Ariêu Ping mang tính cộng đồng cao, được tổ chức theo trình tự mang tính chất tập thể, người đứng đầu là người có uy tín và chức sắc cao nhất trong dòng họ và trong thôn bản. Lễ mang tính tâm linh in đậm những nét văn hóa riêng biệt và độc đáo của một tộc người, của vùng miền, bản sắc văn hóa. Lễ hội thắt chặt thêm tinh thần đoàn kết trong dòng họ và cộng đồng. 

Ngày đầu tiên của lễ hội, người dân trong làng tụ họp cùng nhau làm một ngôi nhà ngay giữa trung tâm, nơi tổ chức lễ hội. Ngôi nhà này có tên gọi là Ân Trạp, là nơi để tro cốt của người đã khuất và những đồ cúng tế. Các nghi lễ trong lễ hội Ariêu ping diễn ra rất quy củ. Ngày thứ hai diễn ra lễ hội là liên hoan văn hóa cồng chiêng và các môn thể thao truyền thống. Dân làng lại tụ tập quanh các trường thi đấu, những thanh niên khỏe mạnh tham gia cuộc thi đẩy gậy, những người khéo léo thì tham gia cuộc thi bắn nỏ trong tiếng reo hò cổ vũ. Đến ngày cuối là ngày thể hiện nét văn hoá tâm linh của đồng bào, bởi hôm đó mọi người đưa tiễn những người đã khuất về nơi an nghỉ cuối cùng. Trong khi các hoạt động khác diễn ra thì tiếng cồng chiêng, tiếng trống ở nhà viếng Ân Trạp vẫn không ngừng vang lên. Những người thân ở xa, hoặc bà con làng xóm sẽ vào thắp hương, cúng viếng.

Trước khi lễ hội Ariêu Ping được tổ chức, họ hội ý trước 3 năm. Mỗi dòng họ Pa Kô cử ra một người trưởng dòng họ để làm phong tục cho dòng họ mình. Lễ hội này còn gọi là “Lễ nhổ xương ma, đưa vào nhà mới, còn gọi là nhà Ping”. Điều có ý nghĩa đặc biệt trong lễ hội Ariêu Ping, đây còn là dịp để người dân cùng ngồi lại, bàn bạc và tìm cách giải quyết các vấn đề vướng mắc cả về phong tục tập quán lẫn đời sống và để con cháu trong các dòng họ nhận biết nhau, tránh tình trạng hôn nhân cận huyết thống. Trong suốt thời gian diễn ra lễ hội, nhiều hoạt động văn hóa truyền thống được lồng ghép như giao lưu cồng chiêng, bắn nỏ, đẩy gậy... góp phần “đánh thức” những giá trị văn hóa đang mai một dần.

Kết thúc lễ hội, hài cốt của những người đã mất được thân nhân đưa về an táng tại các nhà mồ của mỗi dòng họ được xây dựng đúng với truyền thống văn hóa đặc trưng của đồng bào Pa Kô.

                                                          LỆ THỦY